Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Krakowie informuje.

Każdy budynek użyteczności publicznej powinien posiadać właściwą wentylację. Wentylacja ma za zadanie usuwanie z pomieszczeń powstających zanieczyszczeń i zastępowanie ich świeżym powietrzem. Dopływ świeżego powietrza do budynku zapewnia użytkownikom odpowiedni, zdrowy mikroklimat, czyli właściwy skład powietrza, temperaturę i wilgotność. Prawidłowa wentylacja ma także znaczenie w zachowaniu właściwego stanu technicznego budynku. Kondensacja pary wodnej, nieprzyjemny zapach, pleśń, grzyb, to konsekwencje niesprawnego systemu wentylacji. W gęstej zabudowie miejskiej nieprawidłowo zaprojektowana i wykonana wentylacja, ze względu na uciążliwość dotyczącą intensywnego zapachu, stanowić może przyczynę wielu skarg i interwencji wnoszonych przez okolicznych mieszkańców.

Podstawowym aktem wykonawczym mającym zastosowanie już na etapie projektowania systemu wentylacji jest:

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. 2015, poz. 1422) (§ 147 - §154)

Konieczność stosowania wentylacji wynika z § 147 przywołanego  wyżej rozporządzenia

pkt. 1:

„Wentylacja i klimatyzacja powinny zapewniać odpowiednią jakość środowiska wewnętrznego, w tym wielkość wymiany powietrza, jego czystość, temperaturę, wilgotność względną, prędkość ruchu w pomieszczeniu (…)”

pkt. 2:

„Wentylację mechaniczną lub grawitacyjną należy zapewnić w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi, w pomieszczeniach bez otwieranych okien, a także w innych pomieszczeniach, w których ze względów zdrowotnych, technologicznych lub bezpieczeństwa konieczne jest zapewnienie wymiany powietrza”

Szczegółowe wytyczne obejmujące zagadnienie wentylacji oraz urządzeń towarzyszących zawarte są w Polskich Normach:

PN-83/B-03430„Wentylacja w budynkach mieszkalnych zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej – Wymagania”  (zmiana z dnia 8 lutego 2000 normy PN-83/B-03430/Az3:2000).

PN-EN 13779:2008 - Wentylacja budynków niemieszkalnych - Wymagania dotyczące właściwości instalacji wentylacji i klimatyzacji

PN-B-03434:1999 - Wentylacja - Przewody wentylacyjne - Podstawowe wymagania i badania

PN-92/M-43011 - Wentylatory - Podział i terminologia

PN-77/M-43021 - Wentylatory - Ogólne wymagania i badania

Podział wentylacji:

1.    Wentylacja grawitacyjna: działająca w oparciu o siłę napędową będącą różnicą gęstości powietrza zimnego - na zewnątrz budynku i ciepłego - w pomieszczeniach,

2.    Wentylacja mechaniczna:

a)    nawiewna (dostarczanie powietrza odbywa się w sposób mechaniczny a usuwanie w sposób naturalny)

b)    wywiewna (powietrze dostarczane jest w sposób naturalny a mechanicznie wspomagany jest wywiew)

c)    nawiewno-wywiewna(praca systemu opiera się o wymuszony i kontrolowany nawiew świeżego i wywiew zużytego powietrza)

Klimatyzacja

Rozumiana jako proces wymiany powietrza w pomieszczeniu, mający na celu utrzymywanie zadanych warunków klimatycznych, czyli odpowiedniego zakresu temperatur i wilgotności powietrza, zapewniających dogodne warunki do pracy i funkcjonowania człowieka (warunki komfortu) lub optymalne warunki dla określonego procesu przemysłowego.

W budynkach użyteczności publicznej strumień objętości powietrza wentylacyjnego w pomieszczeniach przeznaczonych na stały i czasowy pobyt ludzi powinien wynosić:

- 20 m³/h dla każdej przebywającej osoby,

- 30 m³/h dla każdej przebywającej osoby, jeżeli dopuszcza się palenie tytoniu.

- 15 m³/h dla każdego dziecka (żłobki, przedszkola).

W klimatyzowanych oraz wentylowanych pomieszczeniach o nieotwieranych oknach strumień objętości powietrza wentylacyjnego powinien wynosić 30 m³/h dla każdej przebywającej osoby, a 50 m³/h, jeżeli dozwolone jest palenie tytoniu.

Znaczenie odpowiednich założeń projektowych

Miarą właściwie wykonanego systemu wentylacji jest:

- skuteczność (rozumiana jako stopień usuwania zanieczyszczeń: szkodliwych substancji gazowych, nadwyżek ciepła, zapachów lub cząstek substancji stałych w powietrzu )

- krotność wymian powietrza, która określa jak szybko powietrze w pomieszczeniu jest wymieniane.

Wentylacja jest skuteczna tylko wtedy, gdy zapewnia ciągłą wymianę powietrza zużytego na świeże, napływające z zewnątrz. Aby był spełniony ten warunek należy zapewnić:  niezakłócony nawiew, skuteczny wywiew, swobodny przepływ powietrza pomiędzy poszczególnymi pomieszczeniami.

Na etapie projektowania należy:

• przyjąć aktualne założenia projektowe oraz dostosować się do aktualnych wymogów normatywnych i wytycznych technologicznych

• przeanalizować źródła i rodzaje zanieczyszczeń w wentylowanej strefie oraz wybrać optymalny proces uzdatnienia powietrza w urządzeniu wentylacyjnym, dostosowany do wymogów procesu technologicznego

Należy przewidzieć odciągi miejscowe – okapy kuchenne do usuwania oparów tłuszczowych – przeznaczone do montażu nad urządzeniami kuchennymi typu: frytownice, patelnie, grille, piece konwekcyjno- parowe, trzony kuchenne-  będącymi źródłem dużej ilości energii termicznej oraz oparów tłuszczowych lub kondensacyjne – przeznaczone do instalacji nad urządzeniami emitującymi znaczne ilości ciepła oraz pary wodnej (np. zmywarki do naczyń). 

• dobrać odpowiednie prędkości przepływu powietrza przez sieć kanałów

• dobrać optymalny sposób rozprowadzenia powietrza w pomieszczeniach z uwzględnieniem możliwie najlepszego usytuowania elementów zakończeniowych

W instalacjach wentylacji i klimatyzacji nie należy łączyć ze sobą przewodów z pomieszczeń o różnych wymaganiach użytkowych i higienicznych. Wentylacja z kilku pomieszczeń może być łączona do jednego przewodu wentylacyjnego pod warunkiem, że pomieszczenia te mają podobne przeznaczenie/zastosowanie.

System wentylacji będzie spełniał właściwą funkcję w sposób prawidłowy, tylko wówczas gdy nie zostaną popełnione błędy na etapie jego projektowania, realizacji a także późniejszej eksploatacji.

Wyk. Weronika Murzyn

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Krakowie informuje

Każdy budynek użyteczności publicznej powinien posiadać właściwą wentylację. Wentylacja ma za zadanie usuwanie z pomieszczeń powstających zanieczyszczeń i zastępowanie ich świeżym powietrzem. Dopływ świeżego powietrza do budynku zapewnia użytkownikom odpowiedni, zdrowy mikroklimat, czyli właściwy skład powietrza, temperaturę i wilgotność. Prawidłowa wentylacja ma także znaczenie w zachowaniu właściwego stanu technicznego budynku. Kondensacja pary wodnej, nieprzyjemny zapach, pleśń, grzyb, to konsekwencje niesprawnego systemu wentylacji. Systemy wentylacji i klimatyzacji w obiektach służby zdrowia muszą zapewniać właściwe warunki dla pacjentów oraz dla pracującego w nich personelu. W pomieszczeniach, w których konieczne jest zapewnienie szczególnie wysokiej czystości powietrza właściwa wentylacja winna zapewniać zachowanie określonego stężenia drobnoustrojów, pyłów oraz gazów (w tym anestezyjnych), odpowiedni kierunek przepływu powietrza z pomieszczeń o wyższych wymaganiach w zakresie jego czystości do pomieszczeń o niższych. Pomieszczenia w obiektach służby zdrowia, o bardzo zróżnicowanym przeznaczeniu, z punktu widzenia projektanta instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych realizowane są jako środowiska o specyficznych cechach, które rzadko można spotkać w tym samym obiekcie. W żadnym innym obiekcie nie wykonuje się tak wielu instalacji o różnych zadaniach, począwszy od: pomieszczeń biurowych, sal wykładowych, gabinetów lekarskich, sal chorych, przez oddziały intensywnej opieki, bloki operacyjne, izolatki dla zakaźnie chorych, apteki, baseny, kuchnie, bary i stołówki, pralnie, laboratoria, pracownie fizjoterapii, izby przyjęć, warsztaty, prosektorium. Projektowanie instalacji dla tak skomplikowanego obiektu stanowi poważne wyzwanie.

Podstawowymi aktami wykonawczymi mającymi zastosowanie już na etapie projektowania systemu wentylacji są:

• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz. U. z 2012 r. poz. 739)
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. 2015, poz. 1422)
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997r., w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jednolity Dz. U. z 2003 r., Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.).

Szczegółowe wytyczne obejmujące zagadnienie wentylacji oraz urządzeń towarzyszących zawarte są w Polskich Normach.

W myśl rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 r.w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. 2015, poz. 1422)

• (§ 21.3) izolatka powinna być wyposażona w wentylację wymuszoną, działającą na zasadzie podciśnienia w taki sposób, że ciśnienie w izolatce jest niższe niż na korytarzu i w śluzie
• (§ 37) w blokach operacyjnych, izolatkach oraz pomieszczeniach dla pacjentów o obniżonej odporności stosuje się wentylację nawiewno-wywiewną lub klimatyzację zapewniającą parametry jakości powietrza dostosowanego do funkcji tych wnętrz
• (§ 38),w salach operacyjnych oraz innych pomieszczeniach, gdzie podtlenek azotu wykorzystywany jest do znieczulania, nawiew powietrza odbywa się górą, a wyciąg – w 20% górą i w 80% dołem oraz zapewnia nadciśnienie w stosunku do korytarza; rozmieszczenie punktów nawiewu nie może powodować przepływu powietrza od strony głowy pacjenta przez pole operacyjne
• (§ 39 ust. 1 i 2) instalacje i urządzenia wentylacji mechanicznej i klimatyzacji podlegają okresowemu przeglądowi, czyszczeniu bądź dezynfekcji lub wymianie elementów zgodnie z zaleceniami producenta, nie rzadziej niż co 12 miesięcy wykonanie czynności, o których mowa w ust. 1, wymaga udokumentowania
• (zał. 1, część VIII) oddział psychiatryczny – system wentylacji musi być niedostępny dla osoby izolowanej
• (zał. 4) centrum krwiodawstwa:
  • w pomieszczeniach, w których konieczna jest zwiększona wymiana powietrza, zapewnia się wentylację mechaniczną; w szczególności dotyczy to wnętrz, w których znajdują się zbiorniki z ciekłym azotem lub radiator,
  • pomieszczenia przeznaczone do pobierania, a także preparatyki krwi i jej składników oraz dział laboratoryjny i ekspedycji są klimatyzowane,
  • pomieszczenia laboratoryjne (pracownie: hematologiczna, biochemiczna, wirusów, biologii molekularnej i inne) są klimatyzowane.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. 2015, poz. 1422)

• (§ 150.3) w instalacjach wentylacji i klimatyzacji nie można łączyć ze sobą przewodów z pomieszczeń o różnych wymaganiach użytkowych i sanitarno-zdrowotnych
• (§ 150.4) w instalacjach wentylacji i klimatyzacji przewody z wnętrza zagrożonego wybuchem nie mogą łączyć się z przewodami z innych pomieszczeń
• (§ 150.11) w pomieszczeniach, które muszą być chronione przed wpływem zanieczyszczeń z pomieszczeń sąsiadujących i z otoczenia zewnętrznego, należy stosować wentylację mechaniczną nadciśnieniową 
• (§ 151.3)recyrkulację powietrza można stosować wówczas, gdy przeznaczenie wentylowanych pomieszczeń nie wiąże się z występowaniem bakterii chorobotwórczych, emisją substancji szkodliwych dla zdrowia oraz uciążliwych zapachów, przy zachowaniu wymagań a także dotyczących ochrony przeciwpożarowej
• (§ 151.4) w budynku opieki zdrowotnej recyrkulacja powietrza może być wykorzystana tylko za zgodą i na warunkach określonych przez właściwego państwowego inspektora sanitarnego
• (§ 153.5) przewody powinny być wyposażone w otwory rewizyjne (spełniające wymagania polskiej normy dla elementów przewodów ułatwiających konserwację), pozwalające na oczyszczenie wnętrza tych przewodów, a także innych urządzeń i elementów instalacji, o ile ich konstrukcja nie zapewnia innej możliwości; przy czym otworów nie można sytuować w pomieszczeniach o podwyższonych wymaganiach higienicznych,
• (§ 154.5) w przypadku wnętrz o specjalnych wymaganiach higienicznych należy stosować centrale wentylacyjne i klimatyzacyjne umożliwiające utrzymanie podwyższonej czystości wewnątrz obudowy, wyposażone w oświetlenie wewnętrzne i wzierniki do kontroli stanu centrali z zewnątrz.

W myśl rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997r., w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jednolity Dz. U. z 2003 r., Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.)

• ilość świeżego powietrza w pomieszczeniach nie powinna być mniejsza niż 10% ogólnej ilości wymienianego (§ 38.1),
• w powietrzu wprowadzanym do pomieszczeń pracy zanieczyszczenie czynnikami szkodliwymi dla zdrowia nie może przekraczać poziomu, przy którym suma stosunków stężeń poszczególnych substancji do odpowiadających im wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń wynosi ponad 0,3 (§ 38.2),
• recyrkulacja nie powinna być stosowana w pomieszczeniach pracy, w których występuje narażenie na mikroorganizmy chorobotwórcze lub znajdują się środki trujące, cuchnące albo możliwe jest nagłe zwiększenie stężenia szkodliwych substancji, a także w przestrzeniach zagrożonych wybuchem (§ 38.3).

Miarą właściwie wykonanego systemu wentylacji jest:

• skutecznośćrozumiana jako stopień usuwania zanieczyszczeń: szkodliwych substancji gazowych, nadwyżek ciepła, zapachów lub cząstek substancji stałych w powietrzu, jak też utrzymanie na najniższym poziomie koncentracji zanieczyszczeń mikrobiologicznych, gazowych i pyłowych
• krotność wymian powietrza, która określa jak szybko powietrze w pomieszczeniu jest wymieniane.
• zapewnienie komfortu cieplno - wilgotnościowego personelowi oraz pacjentom
• uniemożliwienie powstawania mieszanin wybuchowych i par substancji stosowanych do narkozy.
• obniżenie zawartości w powietrzu szkodliwych, toksycznych gazów oraz drażniących zapachów
• zapewnienie prawidłowego kierunku przepływu powietrza pomiędzy pomieszczeniami o różnym przeznaczeniu.

Urządzenia pracujące w podmiotach służby zdrowia muszą spełniać rygorystyczne normy, zapewniać bezawaryjność i ciągłość działania. Ze względu na fakt, iż często zmuszone są pracować non-stop muszą być niezawodne. Ich dobór to z jednej strony dostosowanie się do projektów i infrastruktury, z drugiej uwzględnienie przepisów dotyczących wentylacji i klimatyzacji w obiektach służby zdrowia zawartych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia. Określa ono m.in. typy pomieszczeń, które powinny być wentylowane, klimatyzowane oraz stosowane elementy klimatyzacyjne, np. filtry. Powietrze czyste mikrobiologicznie ma wpływ na zmniejszenie zagrożenia wystąpienia u pacjentów i personelu zakażeń wewnątrzszpitalnych. Wentylacja jest skuteczna tylko wtedy, gdy zapewnia ciągłą wymianę powietrza zużytego na świeże, napływające z zewnątrz. Aby był spełniony ten warunek należy zapewnić:  niezakłócony nawiew, skuteczny wywiew, swobodny przepływ powietrza pomiędzy poszczególnymi pomieszczeniami.

Na etapie projektowania należy:

• przyjąć aktualne założenia projektowe oraz dostosować się do aktualnych wymogów normatywnych i wytycznych technologicznych
• przeanalizować źródła i rodzaje zanieczyszczeń w wentylowanej strefie oraz wybrać optymalny proces uzdatnienia powietrza w urządzeniu wentylacyjnym, dostosowany do wymogów procesu technologicznego
• dobrać odpowiednie prędkości przepływu powietrza przez sieć kanałów
• dobrać optymalny sposób rozprowadzenia powietrza w pomieszczeniach z uwzględnieniem możliwie najlepszego usytuowania elementów zakończeniowych

W instalacjach wentylacji i klimatyzacji nie należy łączyć ze sobą przewodów z pomieszczeń o różnych wymaganiach użytkowych i higienicznych. Wentylacja z kilku pomieszczeń może być łączona do jednego przewodu wentylacyjnego pod warunkiem, że pomieszczenia te mają podobne przeznaczenie/zastosowanie. Stosowanie recyrkulacji powietrza bez wpływu na jakość powietrza wewnętrznego jest uzasadnione przy klimatyzacji sal operacyjnych wymagających bardzo dużej czystości powietrza, w przypadku, gdy powietrze odprowadzane z sali operacyjnej jest mniej zanieczyszczone pod względem pyłowym i mikrobiologicznym niż powietrze świeże pobierane z zewnątrz. Recyrkulacja powierza nie może być stosowana  w oddziałach zakaźnych, w oddziałach pulmonologicznych, w pomieszczeniach, w których stosowane są substancje wybuchowe, toksyczne, żrące, cuchnące oraz w pomieszczeniach, w których następuje jonizacja powietrza oraz wykonywane są prace z bezpośrednim wykorzystaniem źródła promieniowania radioaktywnego, (diagnostyka izotopowa).

System wentylacji będzie spełniał właściwą funkcję w sposób prawidłowy, tylko wówczas gdy nie zostaną popełnione błędy na etapie jego projektowania, realizacji a także późniejszej eksploatacji.

Opracowała: Ewa Konstanty

Każda osoba planująca założyć placówkę opiekuńczo - wychowawczą, przed jej rejestracją w jednostce samorządu terytorialnego musi uzyskać opinię Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego (właściwego terytorialnie) dot. spełnienia wymogów higieniczno – zdrowotnych. 

Aby uzyskać w/w opinię dotyczącą pomieszczeń żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola i punktu przedszkolnego należy zapewnić odpowiednie warunki lokalowe i sanitarne, które są określone w następujących przepisach prawnych:

Przepisy ogólne

• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1422)
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r., w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jednolity Dz. U. z 2003 r., Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.).

Przepisy szczegółowe dla poszczególnych rodzajów placówek:

Żłobki / Kluby Dziecięce:

• Ustawa z dnia 4 lutego 2011 roku o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (tekst jednolity: Dz.U. z 2016 roku poz. 157),
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z  dnia 10 lipca 2014 r. w sprawie wymagań lokalowych i sanitarnych jakie musi spełniać lokal, w którym ma być prowadzony żłobek lub klub dziecięcy (Dz.U.z 2014 r., poz. 925)

Punkty i zespoły przedszkolne:

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 sierpnia 2010 r. w sprawie rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania (Dz. U. z 2010 r. Nr 161, poz. 1080 ze zm.).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.)

Przedszkola:

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach  (Dz.U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.).

Dodatkowo w związku z tym, że w placówce oświatowej zapewnia się dzieciom możliwość spożywania posiłków, niezbędne będzie też uzyskanie decyzji Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego o zatwierdzeniu zakładu i wpisie do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Szczegółowe wytyczne dotyczące sposobu przechowywania żywności, higienicznego przygotowywania posiłków i dezynfekcji pomieszczeń zawarte są w:

• Ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2015 r. poz. 594 z późn. zm.);
• Rozporządzeniu (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz.U. L 139 z 30.4.2004, str. 1—54, Polskie wydanie specjalne: Rozdział 13 Tom 34 P. 319 - 337);

Ogólne wymagania lokalowe, sanitarne i bezpieczeństwa

Wymagania lokalizacyjne

Lokal, w którym ma być prowadzony żłobek/klub dziecięcy lub punkt przedszkolny/zespół wychowania przedszkolnego powinien znajdować się w budynku lub jego części spełniających wymagania określone w przepisach techniczno-budowlanych oraz przepisach i wymaganiach związanych z ochroną przeciwpożarową.

Dopuszcza się prowadzenie żłobka/klubu dziecięcego (dla nie więcej niż 15 dzieci), lub punktu przedszkolnego/zespołu wychowania przedszkolnego (dla nie więcej niż 25 dzieci),   w lokalu znajdującym się w budynku lub jego części, jeżeli lokal znajduje się na parterze budynku.

Przedszkole może być zlokalizowane –

• w samodzielnym budynku wolnostojącym,
• w wydzielonej części parteru budynku mieszkalnego lub mieszkalno – usługowego
• w wydzielonej części budynku użyteczności publicznej,
• w wydzielonej części szkoły,

Poziom podłogi w pomieszczeniach na pobyt ludzi powinien znajdować się co najmniej 0,3 m powyżej terenu urządzonego przy budynku.

Informacje dotyczace powierzchni i wysokości.

• Żłobek i klub dziecięcy:

Lokal, w którym ma być tworzony żłobek powinien posiadać co najmniej dwa pomieszczenia, w tym jedno przystosowane do odpoczynku dzieci, natomiast w przypadku klubu dziecięcego wymagane jest  jedno pomieszczenie i miejsce na  odpoczynek dla dzieci.

Powierzchnia pomieszczenia przeznaczonego na zbiorowy pobyt od 3 do 5 dzieci winna wynosić co najmniej 16 m² (dot. każdego pomieszczenia).

W przypadku liczby dzieci powyżej 5 powierzchnia ulega zwiększeniu proporcjonalnie do liczby dzieci tj.:  2 m² w przypadku, gdy czas pobytu dziecka nie przekracza 5 godzin dziennie oraz 2,5 m² w przypadku, gdy czas pobytu dziecka przekracza 5 godzin.

Wysokość pomieszczeń w obydwu przypadkach winna wynosić minimum 2,5 m.

• Punkty przedszkolne i zespoły wychowania przedszkolnego

Powierzchnia pomieszczenia przeznaczonego na zbiorowy pobyt od 3 do 5 dzieci winna wynosić co najmniej 16 m². W przypadku liczby dzieci powyżej 5 powierzchnia ulega zwiększeniu proporcjonalnie do liczby dzieci tj.: 2 m² w przypadku gdy czas pobytu dziecka nie przekracza 5 godzin dziennie oraz 2,5 m² w przypadku gdy czas pobytu dziecka przekracza 5 godzin lub jest zapewnione leżakowanie.

Wysokość pomieszczeń winna wynosić minimum 2,5 m.

• Przedszkole

Powierzchnia przypadająca na każde dziecko w salach zajęć powinna wynosić 2,4 m² (zgodnie z wytycznymi Ministra Edukacji)

Wysokość pomieszczeń winna wynosić min. 3,0 m;

W przypadku, gdy uzyskanie wymaganej wysokości nie jest możliwe, należy wystąpić o zgodę na odstępstwo od obowiązujących przepisów, która może być udzielona przez Małopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego – na wniosek strony. Podobną zgodę uzyskuje się w przypadku braku możliwości zapewnienia normatywnego oświetlenia w pomieszczeniach stałej pracy w rozumieniu przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, jak również w pomieszczeniach przeznaczonych na stały pobyt dzieci.

Wymogi dotyczące pomieszczeń higieniczno-sanitarnych:

Dzieci:

Należy zapewnić dostęp do miski ustępowej oraz urządzeń sanitarnych, takich jak: umywalka, brodzik z natryskiem lub inne urządzenia do utrzymania higieny osobistej dzieci:

• w żłobkach/klubach dziecięcych –co najmniej  1 miska ustępowa (na nie więcej niż 20 dzieci), 1 umywalka (na nie więcej niż 15 dzieci), 1 brodzik z natryskiem
• w przedszkolach - 1 miska ustępowa i 1 umywalka dla max 15 dzieci oraz 1 brodzik z natryskiem;
• w punktach/zespołach przedszkolnych - 1 miska ustępowa i 1 umywalka dla 15 dzieci oraz 1 brodzik z natryskiem;

Personel:

W punktach przedszkolnych/zespołach wychowania przedszkolnego oraz w żłobkach/klubach dziecięcych dopuszcza się możliwość korzystania przez osoby wykonujące prace w przedmiotowych placówkach  z urządzeń sanitarnych przewidzianych dla dzieci.

Jednakże w przypadku osób przygotowujących posiłki, należy przewidzieć toaletę przeznaczoną wyłącznie dla pracowników posiadających aktualne orzeczenia lekarskie do celów sanitarno – epidemiologicznych. 

W pomieszczeniach higieniczno – sanitarnych nalży zapewnić:

• podłogi i ściany - wykonane w taki sposób, aby było możliwe łatwe utrzymanie ich w czystości (ściany  do wysokości  co  najmniej  2  m powinny  być pokryte  materiałami zmywalnymi,  nienasiąkliwymi  i  odpornymi  na  działanie  wilgoci  oraz  materiałami  nietoksycznymi i odpornymi na działanie środków dezynfekcyjnych)
• bieżącą ciepłą i zimną wodę z możliwością  centralnej  regulacji  mieszania ciepłej wody

Wymagania sanitarne i bezpieczeństwa

• W  pomieszczeniach  przeznaczonych  na  pobyt  dzieci  należy  zapewnić  właściwą temperaturę  (co  najmniej  20⁰C) oraz  oświetlenie  o  parametrach   zgodnych z Polską Normą PN - EN 12464 - 1:2004;
• Na grzejnikach  centralnego  ogrzewania należy umieścić osłony  ochraniające przed bezpośrednim kontaktem z elementem grzejnym;
• Co  najmniej  50%  powierzchni  okien  powinno  mieć  zapewnioną  możliwość otwierania (w pomieszczeniu niewyposażonym w wentylację mechaniczną lub klimatyzację).
• Pościel  i  leżaki  należy  wyraźnie  oznakować, przypisać  do  konkretnego  dziecka i odpowiednio przechowywać, tak aby zapobiec przenoszeniu się zakażeń
• W przypadku żłobka i klubu dziecięcego należy zapewnić  stanowisko  do  przewijania  dzieci  oraz  miejsce  do  przechowywania wierzchniej odzieży dzieci
• Wyposażenie pomieszczeń powinno posiadać atesty lub certyfikaty. Meble winny być  dostosowane  do  wymagań  ergonomii,  a  zabawki  spełniać  wymagania bezpieczeństwa i higieny oraz posiadać oznakowanie CE
• Zapewnić  warunki  do  przechowywania  i  podawania  mleka  matki  dla  dzieci  je pijących
• Wentylacja pomieszczeń:grawitacyjna lub mechaniczna winna nadawać się do użytkowania w zakresie planowanej funkcji i potrzeb użytkowych (Wentylacja pomieszczeń musi zapewnić odpowiednią wielkość wymiany powietrza stosownie do ich przeznaczenia)
• Nocniki są myte i dezynfekowane oraz przechowywane w sposób zabezpieczony przed dostępem dzieci; (zgodnie z wytycznymi Głównego Inspektora Sanitarnego osobne urządzenie sanitarne przeznaczone wyłącznie do płukania nocników nie jest wymagane).

Postępowanie proceduralne w sprawie uzyskania pozytywnej opinii sanitarnej państwowego powiatowego inspektora sanitarnego w Krakowie

W przypadku, gdy Inwestor zamierza otworzyć w/wym. zakład, jako nową działalność w danym lokalu, winien dokonać następujących czynności:

• wykonać adaptację przedmiotowych pomieszczeń, w pełni je wyposażyć i przygotować do rozpoczęcia planowanej  działalności,
• złożyć wniosek o wydanie stosownej opinii o spełnieniu odpowiednich warunków sanitarno – higienicznych w obiekcie,
• umożliwić przeprowadzenie kontroli obiektu przez przedstawicieli Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, a następnie w  toku prowadzonego postępowania odbiorowego sporządzona zostanie opinia sanitarna orzekająca, że zostały (lub nie zostały) spełnione warunki higieniczno-sanitarne do prowadzenia działalności zgodnie z przeznaczeniem,
• tut. Inspektor Sanitarny zwraca uwagę na fakt, że  pomocnym narzędziem  do wykonania w sposób właściwy adaptacji pomieszczeń jest sporządzenie projektu adaptacyjnego/ budowlanego obiektu celem dostosowania pomieszczeń do prowadzenia działalności w zakresie planowanym przez Inwestora, zgodnie z w/wym. przepisami. Sporządzony projekt zaleca się uzgodnić (nie jest to obowiązkowe) pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych przez właściwego terenowo Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego  lub rzeczoznawcę ds. sanitarno – higienicznych. W takim przypadku adaptację pomieszczeń należy wykonać zgodnie z takim projektem.

Ponadto Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Krakowie informuje, iż w Oddziale Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego w Powiatowej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w Krakowie, ul. Makuszyńskiego 9, pok. 18 i 17 (tel. 430-69-91, wew.: 112; 128; 125) udzielane są informacje w sprawie odbioru obiektów. Dodatkowo na stronie internetowej: pssekrakow.wsse.krakow.pl można zapoznać się z przepisami prawa i warunkami, procedurami odbioru obiektów.

Opracowała: M. Drozdowska